Zachodni Ośrodek Badań Społecznych i Ekonomicznych

A+ R A-

Ziemia Gorzowska a wybory 1989 - Obrady okrągłego stołu

Spis treści
Ziemia Gorzowska a wybory 1989
Wybory 4 czerwca 1989 roku na łamach tygodnika Ziemia Gorzowska
Obrady okrągłego stołu
Kampania wyborcza na łamach "Ziemi Gorzowskiej"
Kandydaci do Senatu
Kandydaci do Sejmu
Wynik wyborów (I tura)
Interpretacja wyników wyborów na łamach "Ziemi Gorzowskiej"
Zamiast zakończenia
Wszystkie strony

Obrady okrągłego stołu

Analiza procesu przemian społeczno-politycznych jakie rozpoczęły się w Polsce w 1989 roku prowadzi do poszukiwania odpowiedzi na pytanie o to co doprowadziło do zmiany systemu politycznego i gospodarczego? W sferze politycznej chodziło o stworzenie ram instytucjonalnych dla pluralizmu politycznego i konkurencyjnego systemu partyjnego. Możliwość tworzenia partii politycznych oraz ich udział w wolnych, demokratycznych wyborach stały się istotnym efektem politycznym transformacji. W sferze gospodarczej natomiast chodziło o przejście do gospodarki rynkowej z rosnącym udziałem własności prywatnej.

Udzielając odpowiedzi na powyższe pytania o determinanty zachodzących zmian M. Grabowska i T. Szawiel odpowiadają, że „do zmiany prowadzi .... zmiana.” Zmiana systemu partyjnego polegająca na odejściu od systemu z partią hegemoniczną i budowaniu systemu pluralistycznego wynikała ze złożonych procesów społeczno-politycznych, sytuacji gospodarczej i decyzji politycznych, które doprowadziły do upadku komunizmu w Polsce. Za najważniejsze elementy tej zmiany autorzy Ci uważają:

negocjacje przed Okrągłym Stołem i przy Okrągłym Stole – które pozwoliły na uruchomienie mechanizmu zmian systemowych, pozwoliły przejść od logiki pałki policyjnej do logiki dialogu, po raz pierwszy doprowadziły do rozmów części obozu władzy z częścią opozycji, wpłynęły na to jak twierdził A. Michnik dwa czynniki: ekonomiczna plajta polityki stanu wojennego i kontekst międzynarodowy,

wybory 4 czerwca – pokazały rzeczywisty zasięg poparcia społecznego dla władzy i części sił opozycyjnych, wykreowały sytuacje która doprowadziła do zupełnie nowego układu sił, bardziej niezależnego funkcjonowania dotychczasowych partii koalicji rządzącej (SD i ZSL) co doprowadziły w rezultacie do powstania rządu T. Mazowieckiego,

przemiany gospodarcze – wynikiem przejęcia odpowiedzialności za losy kraju przez obóz solidarnościowy były zmiany w sferze gospodarczej,

zmiana relacji między państwem a Kościołem – nowe elity władzy po stronie solidarnościowej dążyły do zmiany relacji z Kościołem Katolickim,

zmiana pejzażu kulturowego -  w sferze kultury politycznej doszło do usunięcia hegemonii ideologii marksistowskiej i rozwoju innych doktryn politycznych, które kształtowały powstające już obozy polityczne.

Przemiany społeczno-polityczne jakie stały się możliwe dzięki obradom okrągłego stołu znalazły swoje odzwierciedlenie także na łamach gorzowskiego tygodnika PZPR. W kwietniu 1989 oku opublikowano rozmowę z uczestnikiem obrad podzespołu ds. zdrowia dr A. Zielonką z Międzyrzecza. W jego opinii okrągły stół nie był polityczną przepychanką, "był poszukiwaniem sprawności działania zgodnie z kryteriami celowości i skuteczności". "Każde gremium okrągłego stołu miało specyficzną atmosferę. Przy stołach podzespołów przeważały pryncypialność postaci i tezy ogólne. Przy podstolikach ekspertów dominowała analiza szczegółów" jak zauważa. Jego zdaniem w trakcie rozmów strona rządowa wniosła najwyższe kompetencje i profesjonalizm, strona opozycyjno-solidarnościowa to ludzie z charakterem, zaś strona OPZZ przedstawiła interesujące analizy dotyczące sytuacji płacowej. W jego ocenie rozmowy były trudne, uczestnicy odczuwali opór materii i mieli świadomość ogromnej odpowiedzialności. Widoczna też była asymetria stron - ze względu na dostęp do informacji. W wypowiedziach A. Zielonki uwidacznia się podkreślanie merytorycznej przewagi i decydującej roli strony partyjnej w trakcie zachodzących przemian.

Ze względu na charakter polityczny analizowanego tygodnika w tym okresie pojawiają się także artykuły i informacje dotyczące przemian wewnątrz PZPR (na szczeblu wojewódzkim i miejskim) oraz różnorodnych problemów gospodarczych miasta i województwa. W jednym z artykułów podkreśla się znaczenie zmian w Komitecie Miejskim PZPR w Gorzowie wskazując na wybór nowego sekretarza J. Cyndeckiego (określanego jako bardziej zorientowany gospodarczo), podjęcie decyzji o utworzeniu klubu dyskusyjnego oraz szkoły menadżerów. Szczególnie widoczny jest wzrost zainteresowania gospodarką w szeregach części kadry kierowniczej PZPR. Szeroko opisywane są przemiany własnościowe w przedsiębiorstwach.